Zoek een gedicht

Jansma, Esther

Behalve dichter was Esther Jansma (1958 - 2025) archeoloog, met een fulltime betrekking. Het schrijven was iets wat tussendoor moest gebeuren. Toch heeft ze nooit in de verleiding gestaan haar baan op te geven. Ten eerste omdat ze, wetende hoe het is op te groeien in armoede, haar kinderen een context wil geven waarin geld geen beperkende factor is. Ten tweede omdat ze alleen een leven in de letteren saai zou vinden. Ten derde… breek Jansma de bek niet open. “Het ligt ook een beetje aan mijn achtergrond”, zegt ze: “Ik heb moeite met fulltime kunstenaars. Ik heb er moeite mee dat de omzetting van het eigen ik, het uiten van eigen zielenroerselen, boven de kwaliteit van de rest van het leven wordt gesteld. Ik wil niet zo iemand zijn die zegt: ik ben kunstenaar, een Dichter.”

Verliefde wetenschap

De verzameling `rozen` is een andere
dan die van wat geen roos genoemd wordt

zoals ik en all roses. In niet logische termen
hiervandaan geredeneerd

moet die bloem zich vermommen
om bij mij te mogen - kan ik alleen

bijvoorbeeld in het Engels van haar houden
wat allang gedaan is a rose is a rose is

dus geen leer der verzamelingen hier
maar wel dit: er is ruimte genoeg voor een dood-

simpel roosje en ik.

Nominalisme

Het is er niet tot ik het bedenk
met een naam. Ik noem het roos

en denk er onstellend tere oogleden
dooraderde blaadjes achteraan

en daarachter als in een kindervuistje
een geheim. Dat zal de dood wel zijn.

Het kent zichzelf niet.
Het is alsof het slaapt

en zo blijft het terwijl
blaadje na blaadje loslaat

en wegraakt.

Hebben

Wat nooit iets wist, zonder pijn zichzelf
en niet bv. een stoel had kunnen zijn

kan ik alleen maar hebben, lijkt het
door het te noemen (een soort opeten)

en het zo te worden. Een dode wat dan ook
waar ik mijzelf, betekenis, aan hecht.

Wat losliet tot haar onderdelen
hier op tafel nu in niets nog doen denken aan

die roos, die roos denk ik als ik zeg
ik wil haar terug, desnoods zo:

niet-roos

Archeologie

Als we ons dan toch moeten kleden,
tegen kou bijvoorbeeld, of in naam van iets,
in resten van dit of dat verleden,
verhalen en geheugensteuntjes die niets

vertellen dan dat we er al waren
in de tijd die bestond voor dit heden -
als wij onszelf alleen in het nu kunnen bewaren
door onszelf voortdurend uit te vinden in het nu

dan liefst eenvoudig, aan de hand van kleding.
Je zit aan tafel. Opeens zie je hoe iemand
ijs overstak, hoe hem de kou beving

of een ander einde en je zegt: kijk,
hier heb je zijn schoenen, leren mantel, wanten.
`Waar is de tijd? Hier is de tijd.`

Afwezigheid

Zoals rozen openen, je ziet het niet,
een roos is een roos is, is plotseling weten:
wat werd gezegd zegt zich weer, missen
is veelvoud, blijft opengaan in het nu

en je begrijpt niet hoe. Je ligt in het hart
en je wacht en niets zoekt je, niets
slaapt je naar het licht, blijft zich ontvouwen
terwijl het valt in zichzelf.

Esther Jansma